Συνεπιμέλεια ανηλίκων: Η προστασία των παιδιών από τη χρησιμοποίησή τους ως «όπλα» διαζυγίων

Μια αναμόρφωση που καθυστέρησε και καθυστερεί δραματικά , «σκοτώνοντας» στην πράξη, το πνεύμα του αρχικού νομοθέτη, που δεν ήταν άλλο από την προστασία και την ομαλή ανάπτυξη, των ανήλικων τέκνων –παιδιών διαζευγμένων γονιών, έχοντας προκαλέσει ενίοτε και δυσεπίλυτα ψυχολογικά και κοινωνικά προβλήματα στα παιδιά, αλλά και στις σχέσεις τους με τον πατέρα, καταλήγοντας ουκ ολίγες φορές και οι δυο αυτοί να είναι… «θύματα», του αναχρονιστικού πλέον Οικογενειακού Δικαίου, που θέτει τη μητέρα, «αβασάνιστα» απόλυτη κυρίαρχο, ρυθμιστή και … «τιμωρό», κατά το δοκούν!

Πρόκειται για ένα πολύ σοβαρό κοινωνικό ζήτημα που αφορά δεκάδες χιλιάδες πατεράδες που λόγω διαζυγίου και απόδοσης της επιμέλειας κατά 98% στις μητέρες, περνάνε ελάχιστο χρόνο με τα παιδιά τους και δεν έχουν ίση συμμετοχή στο μεγάλωμά τους.

Σε όλες τις Ευρωπαϊκές χώρες ο θεσμός της συνεπιμέλειας τέκνων αποτελεί νόμο του κράτους εδώ και πολλά χρόνια, κάτι που επιβάλλεται να γίνει και στη χώρα μας και μάλιστα η διατύπωση του νόμου να γίνει με σαφή και κατηγορηματικό τρόπο, χωρίς υποπαραγράφους και όρους, έτσι ώστε να είναι ξεκάθαρη η εφαρμογή του και να μην αφήνονται περιθώρια για μεροληπτικές κρίσεις και αποφάσεις. Με απλά λόγια, να «αφοπλιστεί» εκ των προτέρων ο κάθε κακόβουλος γονέας, που θα σκεφτεί ότι μπορεί να χρησιμοποιήσει τα παιδιά « ως όπλο» του εναντίον του άλλου!

«Έχω ζητήσει από τον πρόεδρο της Νομοπαρασκευαστικής Επιτροπής να μου φέρουν το τελικό τους πόρισμα και είμαι διατεθειμένος σε μια σοβαρή συζήτηση, που θέλω να κάνω με τους εκπροσώπους των κομμάτων και με τα πολιτικά κόμματα, να φτάσουμε σε πολύ γενναίες αποφάσεις, αρκεί να συμφωνήσουμε να κάνουμε το επόμενο βήμα», δήλωσε πρόσφατα ο αρμόδιος υπουργός Δικαιοσύνης κ. Κωνσταντίνος Τσιάρας και υπογράμμισε: «Άλλωστε, η ίδια η πραγματικότητα δεν νομίζω ότι δημιουργεί οποιαδήποτε αμφιβολία. Ξέρουμε πάρα πολύ καλά τι γίνεται. Όπως, επίσης, ξέρουμε και το γεγονός ότι για να μπορέσει να ισχύσει ένα αναμορφωμένο οικογενειακό δίκαιο, ειδικά στις σχέσεις γονέων και παιδιών, σ’ αυτό πρέπει να συμμετέχουν όλοι, το πολιτικό σύστημα, η ίδια η κοινωνία, οι δικαστικοί λειτουργοί. Όλοι πρέπει να καταλάβουμε ότι είμαστε σε μια άλλη εποχή και ότι πρέπει αυτά τα φαινόμενα της γονεϊκής αποξένωσης να φροντίσουμε να τα θεραπεύσουμε».

Ο υπουργός Δικαιοσύνης κ. Τσιάρας έχει πάρει ξεκάθαρη θέση υπέρ της διαμόρφωσης ενός νέου πλαισίου
Η αναγνώριση –σύμφωνα με το Οικογενειακό Δίκαιο του … «αδιαμφισβήτητου» πρωταρχικού ρόλου της μητέρας-γυναίκας –συζύγου- στην ανατροφή των παιδιών ,με το πέρασμα των χρόνων και την εξέλιξη της κοινωνίας, την «κατέστησε αυθεντία» στην ανατροφή και επιμέλεια των παιδιών, με αποτέλεσμα δυστυχώς, πολλές εξ αυτών να κάνουν κατάχρηση αυτών των ευεργετημάτων σε βάρος των παιδιών τους και προκειμένου να τιμωρήσουν και να εκδικηθούν, τον πατέρα, όταν εκείνος αποφασίζει να γίνει… πρώην σύζυγος!

Σύμφωνα με το ισχύον Οικογενειακό Δίκαιο, η επιμέλεια των τέκνων – σε περιπτώσεις διαζυγίων η διάστασης – αποτελεί «αποκλειστικό προνόμιο» της μητέρας και για να καταφέρει ένας πατέρας να πάρει την επιμέλεια ,θα πρέπει να αποδείξει με ακλόνητα στοιχεία, ότι η μητέρα είναι παντελώς ακατάλληλη. Προνόμιο, στο οποίο έχει γίνει κατάχρηση, άπειρες φορές.

Και διερωτάται κανείς, μέχρι τη λύση του γάμου, ο πατέρας ήταν καθόλα ηθικός και άξιος της συν επιμέλειας και μετά δεν είναι;

Δεύτερον, γιατί να μην οφείλει και η μητέρα να αποδείξει με ακλόνητα στοιχεία,την ανικανότητα ή την ανεπάρκεια, ηθική ή άλλη του πατέρα;

Δεν έχουμε ισότητα των φύλων ;

Δεν την διεκδικούν με κάθε μέσο και τρόπο οι γυναίκες;

Γιατί να θεωρούνται το αδύναμο φύλο, όταν έχουν φτάσει να καταλαμβάνουν θέσεις, ακόμη και στο Ανώτατο Πολιτειακό Αξίωμα;

Τρίτον: Παραβιάζονται κατάφωρα βασικές Συνταγματικές αρχές, όπως της ισότητας ,της ισονομίας των πολιτών έναντι του νόμου αλλά και ουσιαστικά Ανθρώπινα Δικαιώματα, όπως αυτά προβλέπονται στον σχετικό Καταστατικό Χάρτη!

Και κάτι ακόμη πολύ βασικό.

Από το 1980 και μετά ειδικά, χρονολογία κατά την οποία αποποινικοποιήθηκε η μοιχεία αλλά και αυξήθηκαν σταδιακά τα διαζύγια, καθώς έπαψε ένα θεωρείται «όνειδος» η νομική λύση ενός γάμου, δεν ήταν λίγες οι περιπτώσεις γυναικών, οι οποίες αδιαφορώντας για τις τραγικές συνέπειες στην ψυχική υγεία των παιδιών τους, τα χρησιμοποίησαν « ως όπλο», είτε για να εκδικηθούν είτε για να κρατήσουν όμηρο των πρώην σύζυγο.

Επίσης τραγικό είναι και το γεγονός, ότι πολλοί πατεράδες γίνονται «θύματα» ανυπόστατων και κακόβουλων καταγγελιών από συζύγους τους, προκειμένου να τονώσουν τον εγωισμό τους και την μικρότητα τους, αποκόπτοντας με τρόπο βίαιο την επικοινωνία των παιδιών με τον πατέρα, στιγματίζοντας αμφότερους κοινωνικά. Καταγγελίες που όταν μέσα στις δικαστικές αίθουσες ή μέσω βουλευμάτων, αποδεικνύονται αναληθείς, είναι πολύ αργά ή πολύ δύσκολα να κλείσουν πληγές.

Οι συγκρούσεις αυτές, μεταξύ πρώην είναι σφοδρότατες, στις περιπτώσεις επωνύμων, όπου το οικονομικό κίνητρο είναι πολύ δυνατό και οι κοινωνικός στιγματισμός- διασυρμός πολύ πιο έντονος.

Να θυμίσουμε εδώ παλαιότερες τέτοιες δικαστικές διαμάχες επιμέλειας- επικοινωνίας τέκνων, που απασχόλησαν για καιρό τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων ήταν αυτή του Τόλη Βοσκόπουλου με την Τζούλια Παπαδημητρίου, του Απόστολου Δοξιάδη με την Βάσια Παναγοπούλου, εφοπλιστών, βιομηχάνων και πολλών άλλων.

Δεκάδες οι περιπτώσεις άδικων κατηγοριών για πατέρες
Ποια είναι η άποψη των νομικών;
Ορθολογικές, δίκαιες και πολύ ουσιαστικές, θα πρέπει να θεωρηθούν ,οι απόψεις της κ. Πατρίνας Παπαρηγοπούλου, καθηγήτριας της Νομικής Σχολής Αθηνών και μέλος της σχετικής Νομοπαρασκευαστικής Επιτροπής. Απόψεις που όπως επισημαίνει είναι προσωπικές της και δεν δεσμεύσουν την Επιτροπή Αναμόρφωσης του Οικογενειακού Δικαίου.

«Τα προβλήματα και οι εντάσεις σχετικά με την επιμέλεια, την επικοινωνία και τη διατροφή των παιδιών μετά τη λύση του γάμου ή της συμβίωσης αντιμετωπίζονται στη χώρα μας συγκρουσιακά. Η νομοθεσία δεν οδηγεί τους γονείς να επιλύσουν τις οιεσδήποτε διαφορές τους εκτός Δικαστηρίων. Ο κανόνας, τον οποίο οι διεθνείς οργανισμοί (ΟΗΕ, Συμβούλιο της Ευρώπης βλ. και την από Αύγουστο 2020 Έκθεση του Συνηγόρου του Πολίτη προς την Επιτροπή Αναμόρφωσης του Οικογενειακού Δικαίου) έχουν θέσει και οι πρακτικές που με Ψηφίσματά τους και ερμηνευτικές Οδηγίες συστήνουν είναι ότι με τη λύση του έγγαμου βίου ή της συμβίωσης δεν αλλάζει τίποτε στη σχέση των γονέων με τα παιδιά τους. Ο κανόνας αυτός είναι προφανώς προς το συμφέρον του παιδιού. Παράλληλα ανταποκρίνεται στην ίση μεταχείριση των φύλων ξεφεύγοντας από τα στερεότυπα, όπως περί “γυναικείας βιοκοινωνικής υπεροχής”, “πατέρα κουβαλητή” κ.λπ. Η ανατροφή του παιδιού και από τους δύο γονείς διασφαλίζει την υγιή και ολοκληρωμένη ανάπτυξή του. Είναι σαφές ότι η επιμέλεια δεν εξαντλείται στη λήψη των αποφάσεων που αφορούν στο παιδί και από τους γονείς (συναπόφαση), αλλά εκτείνεται στην φροντίδα του προσώπου του, ώστε να αναπτύξει ψυχοσυναισθηματικούς δεσμούς και με τους δύο γονείς, κάτι που συμβάλλει αποφασιστικά στην υγιή ανάπτυξη της προσωπικότητάς του. Η εισαγωγή της εναλλασσόμενης κατοικίας και της ισόχρονης επιμέλειας – φροντίδας του παιδιού είναι δυνατή και, ήδη, εφαρμόζεται με επιτυχία σε πολλές χώρες και πέραν της δικής μας ηπείρου. Ο ίσος χρόνος επιτρέπει στο παιδί να “δεθεί” και με τους δύο γονείς, εξασφαλίζοντας στη ζωή του τα πρότυπα και των δύο γονέων, ακριβώς, όπως συμβαίνει με τα παιδιά που ζουν εντός γάμου και συγκατοίκησης. Επίσης, αποτρέπεται η προσφυγή στα Δικαστήρια και ενθαρρύνεται η συμφωνία των γονέων όταν γνωρίζουν ότι κανόνας δεν θα εξασφαλίσει πλεονεκτήματα χρόνου στο Δικαστήριο. Αν εισαχθούν παράλληλα μηχανισμοί υποστήριξης των γονέων από πιστοποιημένους επιστήμονες (ιατρούς, ψυχολόγους και κοινωνικούς λειτουργούς), όπως το σχέδιο ανατροφής παιδιών (parenting plan), με βάση ερωτηματολόγιο που θα θέτει η Πολιτεία, οι αντικειμενικοί πίνακες διατροφών και βεβαίως εμπεδωθεί σταδιακά η διαμεσολάβηση, οι διαφορές που μας απασχολούν σήμερα θα μας φαίνονται, όπως η εποχή που καταργήθηκε η προίκα, η πατρική εξουσία και επετράπη το διαζύγιο. Βεβαίως, θα παραμείνουν πάντα οι περιπτώσεις των κακών γονέων (που ούτως ει άλλως υπάρχουν και εντός γάμου) και αυτές αναγκαστικά θα καταλήγουν στα Δικαστήρια. Ο νόμος έχει παιδευτική δύναμη, και πρέπει να ξεκαθαρίσει και να θέσει σαφώς και πανηγυρικά τον κανόνα ότι για παιδιά εντός ή εκτός γάμου, ανεξάρτητα από τη συμβίωση των γονέων τους ή το γάμο, η γονική μέριμνα, η επιμέλεια και η φροντίδα του προσώπου ασκείται, κατά ίσο χρόνο, και από τους δύο γονείς. Πρακτικές, εξάλλου, δυσκολίες ρυθμίζονται, γιατί κάθε περίπτωση κρίνεται ξεχωριστά και υπάρχουν πάντα αντίστοιχα στα προβλήματα πρακτικές λύσεις.

Είναι μια μοναδική ευκαιρία να ξεφύγουμε από το θλιβερό φαινόμενο των σφοδρών οικογενειακών αντιδικιών στις δικαστικές αίθουσες, στις οποίες οδηγεί το ισχύον θεσμικό πλαίσιο, και να επιτύχουμε τη συμφωνία των γονέων για την κοινή ανατροφή των παιδιών με την υποστήριξη αυτών από τους ειδικούς επιστήμονες».

Δεκάδες οι περιπτώσεις άδικων κατηγοριών για πατέρες
Ενδεικτικά αναφέρουμε στη συνέχεια, δυο εκ των δεκάδων υποθέσεων που απασχολούν τα δικαστήρια καθημερινά και αφορούν πατεράδες, που έπεσαν θύματα τέτοιων εκδικητικών συμπεριφορών.

Πηγή: newsbomb.gr