Διαλειμματική νηστεία: εφήμερη τάση ή σύμμαχος για την επίτευξη υγείας;

Τι κοινό έχουν οι αρχαίοι Έλληνες Ολυμπιονίκες, ο Ιπποκράτης και ο Πυθαγόρας, με τον Ιάπωνα βιολόγο και νικητή Nobel Yoshinori Ohsymi, τον χολιγουντιανό ηθοποιό Hugh Jackman και τους κορυφαίους προγραμματιστές της Sillicon Valley;

Της Αναστασίας Τόγια

Η απάντηση προκαλεί έκπληξη. Πρόκειται, άλλωστε, για μια ετερόκλητη ομάδα.

Εντούτοις, αυτό που τους ενώνει είναι ο ενστερνισμός της νηστείας, ως μεθόδου βελτίωσης της φυσικής και πνευματικής κατάστασης κι υγείας.

Τι είναι η νηστεία;

Η νηστεία συνιστά αποχή από το φαγητό. Συνήθως, δεν αφορά στην αποχή από το νερό, με εξαίρεση την νηστεία του Ραμαζανίου.

Γνωρίζουμε ότι η νηστεία αποτελούσε, για τους αρχαίους, μέρος της προετοιμασίας των αθλητών πριν τους Ολυμπιακούς αγώνες.

Συνιστούσε το καλύτερο φάρμακο για την υγεία κατά τον Ιπποκράτη και κριτήριο για ένα οξύ πνεύμα για τον Πυθαγόρα.

Επιπλέον, στους κόλπους όλων των μεγάλων θρησκειών υπάρχει κάποιο είδος νηστείας.

H πλούσια αυτή παράδοση καθιστά σαφές ότι δεν πρόκειται για μια καινούρια τάση της μόδας αλλά για μια μακραίωνη πρακτική.

Υπάρχουν διάφορα είδη νηστείας. Αυτό το άρθρο, ωστόσο, επιδιώκει να ρίξει φως στην διαλειμματική.

Τι είναι η διαλειμματική νηστεία;

Διαλειμματική νηστεία είναι η αποχή από το φαγητό κατά ορισμένα χρονικά διαστήματα.

Δημοφιλής πρακτική αποτελεί η αποχή από φαγητό για 16 ώρες (16:8). Kάτι που επιτρέπει δηλαδή, στο άτομο να καταναλώσει τα γεύματα του σε ένα περιθώριο 8 ωρών.

Οι ώρες αποχής από το φαγητό μπορεί να είναι περισσότερες από 16 πχ 20 ή 22, κάτι που επιτρέπει στο άτομο να καταναλώσει τα γεύματα του σε λιγότερες από 8 ώρες.

Ορισμένοι άνθρωποι κρατούν την νηστεία για περισσότερες από 24 ώρες, για μέρες, εβδομάδες, ακόμη και μήνες.

Ο Σκωτσέζος Angus Barbieri κατέχει ίσως το μεγαλύτερο ρεκόρ νηστείας (382 μέρες). Κατά την διάρκεια της νηστείας του, έπαιρνε βιταμίνες και βρισκόταν υπό ιατρική παρακολούθηση.

12 ώρες νηστείας με 12 ώρες πρόσληψης μιας υγιεινής διατροφής συνιστούν μια καλή αρχή για όποιον θελήσει να μυηθεί στην διαλειμματική νηστεία.

Συνιστάται στα άτομα που είναι καινούργια στην διαλειμματική νηστεία, να ξεκινήσουν με όσο το δυνατόν λιγότερες ώρες αποχής από το φαγητό και να αυξήσουν τις ώρες νηστείας σταδιακά.

Ποιοι δεν πρέπει να την δοκιμάσουν ή να την δοκιμάσουν χωρίς ιατρική παρακολούθηση;

Έγκυες ή θηλάζουσες, παιδιά, έφηβοι, άτομα με διατροφικές διαταραχές, άτομα με χαμηλό δείκτη μάζας σώματος, δε πρέπει να την ακολουθήσουν.

Ατομα με υποκείμενα νοσήματα όπως πχ διαβήτη οφείλουν να συμβουλευθούν γιατρό και αν τους επιτραπεί, να να την εξασκήσουν υπό στενή ιατρική παρακολούθηση.

Ποια είναι η επιστήμη πίσω από την νηστεία;

Η πλειοψηφία των πειραμάτων για τις επιδράσεις της διαλειμματικής νηστείας στην υγεία έχει γίνει σε τρωκτικά.

Αξίζει να σημειωθεί σε αυτό το σημείο, ότι οι άνθρωποι και οι αρουραίοι μοιράζονται ένα ποσοστό 97,5% ομοιότητας DNA.

Σε κάθε περίπτωση, οι έρευνες που λαμβάνουν τώρα χώρα πάνω σε ανθρώπους , θα μπορέσουν να διαφωτίσουν με έναν πιο άρτιο τρόπο την επίδραση της νηστείας στην πνευματική και φυσική μας κατάσταση.

‘Άξια αναφοράς είναι η ανακάλυψη του Yoshinori Ohsumi, ανακάλυψη που του πρόσφερε το Nobel Ιατρικής το 2016, σύμφωνα με την οποία, η νηστεία προκαλεί την αυτοφαγία στα κυτταρα.

Aυτοφαγία ονομάζεται η διαδικασία κατά την οποία ένα κύτταρο αποσυντίθεται και καταστρέφει ουσίες και πρωτεΐνες παλιές, κατεστραμμένες, που παρουσιάζουν κακοήθεια στο κυτταρόπλασμα (εσωτερικό υγρό κυττάρου).

Πρόκειται, ουσιαστικά, για μια ‘ανακύκλωση’ εκ των έσω όλων των βλαβερών και παλιών ουσιών μέσω της νηστείας.

Η ανακάλυψη αυτή έχει γεννήσει ελπίδες για την μελλοντική επίτευξη μακροζωίας, για την πρόληψη και θεραπεία του καρκίνου και των εκφυλιστικών ασθενειών.

Οφέλη της διαλειμματικής νηστείας

1. Σώμα σε αρμονία

Το ανθρώπινο σώμα γνωρίζει 2 καταστάσεις, αυτή κατά την οποία τρέφεται , προσλαμβάνει και αποθηκεύει ενέργεια και αυτή κατά την οποία ‘νηστεύει’ και χρησιμοποιεί την αποθηκευμένη ενέργεια.

Κάθε βράδυ που πέφτουμε για ύπνο, συμμετέχουμε σε αυτή την ’νηστεία’. Ο λόγος για τον οποίο δεν πεθαίνουμε στον ύπνο μας, είναι γιατί το σώμα μας χρησιμοποεί την αποθηκευμένη ενέργεια από τα γεύματα μας.

Για να επιτευχθεί αρμονία και καλύτερη υγεία στο σώμα μας, αυτές οι 2 καταστάσεις, η πρόσληψη τροφής και η νηστεία, οφείλουν να εξισορροπηθούν.

2. Απώλεια βάρους

‘Έχοντας ένα μικρό περιθώριο ευκαιρίας για φαγητό (πχ 8 ώρες), συνήθως καταλήγουμε να καταναλώνουμε λιγότερη ποσότητα φαγητού.

Ωστόσο, η επιτυχία της διαλειμματικής στην απώλεια βάρους δεν έγκειται σε αυτό αλλά στην ορμονική ισορροπία που επιφέρει η νηστεία.

Kάθε φορά που προσλάμβουμε τροφή, το πάγκρεας ενεργοποιεί την έκκριση ινσουλίνης για την μεταφορά της ενέργειας μέσα στα κύτταρα του οργανισμού μας.

Όταν νηστεύουμε, δίνουμε την ευκαιρία στο σώμα μας να χρησιμοποιήσει ήδη αποθηκευμένη ενέργεια και να κάνει ένα ‘διάλειμμα’ από την παραγωγή ινσουλίνης.

3. Καλύτερη διαχείριση/ θεραπεία(σε ορισμένες περιπτώσεις) ασθενειών και του μεταβολικού συνδρόμου

Προβλήματα υγείας για τα οποία συνιστάται και στα οποία μπορεί να έχει μια διορθωτική ή προληπτική επίδραση είναι η καρδιοπάθεια, ο καρκίνος, οι πολυκυστικές ωοθήκες, ο διαβήτης τύπου ΙΙ, η υπέρταση, η υψηλή χοληστερίνη, η παχυσαρκία, η ηπατική νόσος, το Alzheimer.

Αυτό συμβαίνει γιατί διορθώνει το υποβόσκον πρόβλημα της ανθεκτικότητας στην ινσουλίνη.

4. Ανάπτυξη HGH (human growth hormone )

Σύμφωνα με έρευνες, η διαλειμματική νηστεία προωθεί την ανάπτυξη αυτής της ορμόνης.

Η HGH ευθύνεται για την δημιουργία και προστασία υγιών ιστών στον εγκέφαλο και σε άλλα όργανα. Bοηθά τον μεταβολισμό, βοηθά στην γρήγορη ανάρρωση τραυματισμένου μυϊκού ιστού ύστερα από τραύμα.

Yποστηρίζεται ακόμη, ότι αυτή η ορμόνη παίζει ρόλο στην ποιότητα και εμφάνιση του δέρματος.

Συμβουλές για να καταστεί πιο αποτελεσματική

1. Υιοθέτηση μιας υγιούς και ισορροπημένης διατροφής

Όσον αφορά τα μακροθρεπτικά συστατικά, οι υδατάνθρακες και η πρωτεΐνη έχουν την μεγαλύτερη επίδραση στην ινσουλίνη, ενώ το λίπος έχει μια πιο μετριοπαθή επίδραση στην ινσουλίνη.

Συγκεκριμένα, στην περίπτωση του διαβήτη τύπου II και των πολυκυστικών ωοθηκών, η μείωση της πρόσληψης υδατανθράκων συλλήβδην μπορεί να αποδειχθεί εξαιρετικά βοηθητική στην διαχείριση τους.

Η αποφυγή επεξεργασμένων τροφίμων και η πρόσληψη καλών πηγών λίπους όπως το ελαιόλαδο, τα αυγά, οι σαρδέλες, ο σολωμός, τα αμύγδαλα, το αβοκάντο είναι πρωταρχικής σημασίας.

Τέλος, οι πράσινες σαλάτες με ξύδι ή μυλόξυδο φαίνεται να έχουν μια προστατευτική επίδραση ενάντια στην ανθεκτικότητα στην ινσουλίνη.

2. Αποφυγή τσιμπολογήματος

Το συνεχές τσιμπολόγημα ενέχει τον κίνδυνο να μας καταστήσει ανθεκτικούς στην ινσουλίνη, με ανησυχητικές συνέπειες για την υγεία μας.

Καλό είναι να κάνουμε maximum τρία πλήρη και υγιεινά γεύματα την ημέρα.

3. Συμμετοχή σε κάποιο είδος φυσικής άσκησης

Μετά-αναλυτικές μελέτες έχουν αποδείξει σημαντική μείωση της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης (HbA1c) στον πληθυσμό με διαβήτη που συμμετείχε σε φυσική άσκηση.

Σύμφωνα με άλλες μελέτες, η φυσική δραστηριότητα δρα ανασταλτικά στην δημιουργία διαβήτη σε άτομα που έχουν ήδη αναπτύξει ανθεκτικότητα στην ινσουλίνη, εξομαλύνοντας την.

Σύμφωνα με τον World Health Organisation, οφείλουμε να συμμετέχουμε σε 150 λεπτά φυσικής άσκησης την εβδομάδα για να διασφαλίσουμε την υγεία μας.

Επιτυχή αποτελέσματα διαλειμματικής νηστείας μέσα από την πρακτική

Αυτό το οποίο είναι εξαιρετικά εντυπωσιακό, είναι ότι γιατροί όπως ο Jason Fung και ο Tim Noakes μεταξύ άλλων, έχουν θεραπεύσει ασθενείς με διαβήτη τύπου ΙΙ.

Tο πέτυχαν, συστήνοντας στους ασθενείς διαλειμματική νηστεία σε συνδυασμό με μια διατροφή χαμηλή σε υδατάνθρακες (<50 γραμμ./την μέρα), υψηλή κατανάλωση λίπους και μέτρια πρόσληψη πρωτεΐνης.

Επιπλέον, η γιατρός Nadia Pateguana έχει θεραπεύσει με επιτυχία γυναίκες με προβλήματα (όπως υπογονιμότητα, ακμή, παχυσαρκία) που οφείλονταν στην ανθεκτικότητα στην ινσουλίνη και στις πολυκυστικές ωοθήκες.

Eπιτυχία οφειλόμενη στην μύηση των ασθενών στην διαλειμματική νηστεία (συνοδευόμενη πάλι από μια διατροφή χαμηλή σε υδατάνθρακες, υψηλή πρόσληψη λίπους, μέτρια πρόσληψη πρωτεϊνών).

Πηγές:

The Obesity Code, Jason Fung, MD (Greystone Books, 2016)

The Lore of Nutrition: Challenging conventional dietary beliefs, Tim Noakes and Marisa Sboros (Penguin, 2018)

The PCOS Plan: Prevent and Reverse Polycistic Ovary Syndrome through Diet and Fasting, Nadia Brito Pateguana, ND, Jason Fung, MD (Greystone Books, 2020)